Орфографическая ошибка в тексте

Послать сообщение об ошибке автору?
Ваш браузер останется на той же странице.

Комментарий для автора (необязательно):

Спасибо! Ваше сообщение будет направленно администратору сайта, для его дальнейшей проверки и при необходимости, внесения изменений в материалы сайта.

Архив

О поэме "Нарспи". Фрагменты

Внимание!
Эта страница из архивного сайта. Информация может быть не актуальной.
Адрес нового сайта - http://shumer.cap.ru/
"Нарспи" - вершина поэтического творчества К.В.Иванова. На русском языке она вышла в шести переводах таких мастеров слова, как А.Петтоки, В.Паймен, П.Хузангай, Б.Иринин, А.Жаров, А.Смолин. Поэма переведена на многие языки, издавалась в Венгрии, Болгарии и других странах. Восторженно отзывались о ней А.Твардовский, А. Фадеев, П.Тычина, французский поэт-переводчик Леон Робель, и многие другие.
"Нарспи" - глубоко народное произведение, написанное в лучших традициях чувашского народного творчества. "Поэма обладает замечательными художественными достоинствами, которые обеспечивают ее прочный успех и долгую жизнь", - писал критик Иван Сестримский после ее выхода на болгарском языке. "Нарспи" перешагнула границы республик и стран.
"Подлинная народность, высокая простота, огромная эмоциональная сила, композиционная стройность, колоритность пейзажа, осязаемость и пластичность образов, законченность их характеров, стремительное развитие сюжета, трагедийность по самой социальной сути, вместе с тем удивительная целомудренность, чувство меры, проникновение в глубину народной психики - вот что подкупает нас в "Нарспи", - написал народный поэт Чувашии Педер Хузангай в предисловии к поэме. - Это - национальное чудо, вершинный блеск дореволюционной чувашской культуры. Нарспи и Сетнер - это чувашские Ромео и Джульетта. Когда я переводил на чувашский язык бессмертную трагедию Шекспира, старики Капулетти и Монтекки у меня поневоле ассоциировались с Мигедером и Тахтаманом. Конечно, это два времени, два народа. Но тем убедительней вечность, общечеловечность подобного конфликта».
В основу поэмы легла мысль о силе человека-творца, ценности его внутреннего мира, о гармонии природы и человека-труженика:
Нет сильнее человека
Во вселенной никого:
Он на суше и на водах
Стал хозяином всего.
В образе Нарспи выражен протест против бесправия человеческой личности и рабской морали. Осмеянная деревенской толпой, избитая родными, насильно посаженная под свадебное покрывало, смелая девушка восстает против богатых тахтаманов и мигедеров.
В мировой классике и национальных литературах немало образов женщин-героинь, сходных с Нарспи. Глубина чувств, моральная чистота, благородство ставят ее в один ряд с известными героинями Руставели, Пушкина, Островского, Некрасова, Толстого, Шевченко, Ибрагимова, Баширова, Славейкова, Вазова и др.
Обаятелен образ Сетнера, возлюбленного Нарспи, человека красивого духовно и физически. Любовь Сетнера безгранична. Трагичен финал поэмы, вызывающий чувство сострадания к судьбе Нарспи и Сетнера, пробуждающий непримиримость к стяжательству, черствости, самодурству.
Впервые обнародованная в 1908 году, поэма "Нарспи" вышла к 100-летию со дня рождения автора на английском и якутском языках.

 

Фрагмент из поэмы "Нарспи" К.Иванова

Силпи ялĕнче:
    
    Пуш уйăхăн вĕçĕнче
    Хĕвел пăхрĕ ăшăтса,
    Силпи чăваш ялĕнче
    Юр ирĕлчĕ васкаса.
    Тусем, сăртсем хуп-хура
    Юрĕ кайса пĕтнĕрен,
    Тухать курăк çăп-çăра
    Хĕвел хытă хĕртнĕрен.
    Сивĕ, хаяр хĕл иртет,
    Каять йĕрсе, хурланса,
    Сивĕ куççулĕпе йĕрет
    Иртнĕ куншăн хуйхăрса.
    Путăксемпе, варсемпе
    Çĕмĕрĕлсе шыв кĕрлет.
    Анчах мĕнле йĕрсен те,
    Хĕвел хĕртнĕçем хĕртет.
    Хĕл куççулĕ шавласа
    Юхса кайрĕ çырмара.
    Ачи-пăчи выляса
    Чупса çӳрет урамра.
    
    Килчĕ ырă çуркунне,
    Килчĕ, ячĕ ăшăтса.
    Хĕвел савать тĕнчене
    Хĕл ыйхинчен вăратса.
    Тĕттĕм вăрман чĕрĕлет,
    Ешĕл тумтир тăхăнать,
    Çеçен хир те ешерет,
    Илемĕпе мухтанать.
    Тĕрлĕ-тĕрлĕ чечексен
    Ырă шăрши сарăлать,
    Пур çĕрте те кайăксен
    Лайăх юрри янăрать.
    Çӳлте, пĕлĕт айĕнче,
    Тăри юрри илтĕнет,
    Çемçе курăк çийĕнче
    Путек-сурăх сиккелет.
    Хăй кĕтĕвĕ патĕнче
    Ача шăхличĕ калать,
    Хырăмĕ пит выçнипе
    Силпи ялнелле пăхать.
    
    Силпи ялĕ — пуян ял,
    Ларать вăрман ăшĕнче.
    Кантур пекех çурчĕсем
    Ват йăмрасем айĕнче.
    Ялĕ тавра укăлча,
    Çĕнĕ çатан укăлча.
    Кив капанлă анкарти,
    Тĕрлĕ çимĕçлĕ пахча.
    Аслă урам тăршшĕпе
    Хăма витнĕ çурчĕсем;
    Урам икĕ айккипе
    Ем-ешĕлех сачĕсем.
    Çуртсем тавра кил карти
    Чул хӳме пек çавăрнă;
    Сарă хапха килсерен
    Чĕнтĕрленĕ тăрăллă.
    Силпи ялĕ — аслă ял,
    Хула тейĕн инçетрен.
    Ахăр, кунти чăвашсен
    Мулĕ пур-тăр çав вĕсен.
    
    Çырма юхать кĕрлесе
    Аслă ялăн çумĕпе,
    Хĕвел тĕрĕ тĕрлесе
    Вылять унăн шывĕпе.
    Тăрă шывăн ăшĕнче
    Кăвак пĕлĕт явăнать,
    Ватă йăмра тайăлса
    Тĕсне пăхса савăнать.
    Акă кĕпер çийĕнче
    Старик ларать вăлтапа:
    Йăпăрт-япăрт пуллине
    Улталасшăн ăманпа.
    Ав ачасем çӳл енче
    Шывра ишсе çӳреççĕ,
    Пулă тытан ваттине
    Хирĕçтерме пĕлеççĕ.
    Акă пĕр çын кĕперпе
    Каçса пырать çырмана.
    Çырма урлă каçрĕ те
    Кĕрсе кайрĕ вăрмана.
    
    Çăтмах пекех туйăнать
    Силпи чăваш ялĕнче,
    Вăхăт иртни сисĕнмест
    Савăнăçлă кунсенче.
    Кайăк юрри, çын сасси
    Ян-ян ярать таврана,
    Çуркуннехи хавас юрă
    Килсе кĕрет хăлхана.
    Урам тăрăх çыннисем
    Улпут пекех утаççĕ.
    Пӳрт хыçĕнче шавласа
    Ачи-пăчисем выляççĕ.
    Нар пек хитре хĕрĕсем
    Акăшсем пек утаççĕ,
    Чăнкăр-чăнкăр тенкисем
    Йăлтăртатса пыраççĕ.
    Çĕр çĕмĕрсе каччăсем
    Ташлать хапха умĕнче.
    Пурăнăçсем, ах, аван
    Аслă Силпи ялĕнче!
    
    Çакă çутă тĕнчере
    Вăйли çук та этемрен:
    Шывсем çинче, çĕр çинче
    Хуçа пулса вăл тăрать.
    Анчах вăйлă этем те
    Хăй тĕнчине пăхăнать.
    Укçапала эрехех
    Çынна ăсран кăларать.
    Аслă Калăм эрнинче
    Мĕнле чăваш ĕçмен-ши?!
    Тарăн нӳхреп ăшĕнче
    Мĕн чул сăра пĕтмен-ши?!
    Ĕçнĕ те çав, çинĕ те,
    Йĕркипеле сикнĕ те;
    Унсăр пуçне еплелле
    Тăвас тетен праçнике?
    Кун иртнĕçем урамра
    Ӳсĕр çынсем нумайрах,
    Каç пулнăçем вăрмана
    Сасă каять хытăрах.
    
    Ĕçе-ĕçе, каçалла
    Ӳсĕр чăваш ывăнать,
    Çуркуннехи пылчăк та
    Канма çемçе туйăнать.
    Выртать чăваш улпут пек,
    Шухăшламасть ăçтине,
    Пĕтĕм урам тăршшĕне
    Кăшкăрать хăй юррине:
    «Нумай ĕçле, нумай çи,
    Хытă тарла, хытă ĕç!
    Эрех тесен ĕç çынни
    Нихăшĕ те тиркемест.
    Вăхăчĕпе ĕçлĕпĕр,
    Вăхăчĕпе ĕçĕпĕр.
    Килте ĕçме пулмасан
    Кӳршĕ патне кĕрĕпĕр.
    Кӳршĕн ĕçме пулмасан
    Уйранне те ĕçĕпĕр.
    Уйранĕ те пулмасан
    Турă парасса кĕтĕпĕр».
    
    Калăм иртет, юр пĕтет,
    Çурхи суха та çитет;
    Чăваш часах урăлмасть,
    Мухмăр иртсе каяймасть.
    Ĕнтĕ ӳсĕр чăвашсем,
    Урăр çине тăрăр-ха!
    Ем-ешĕлех çӳл тусем,
    Шыв та чакнă çырмара.
    Эй, пиччесем, тăрăр-ха,
    Урлă-пирлĕ пăхăр-ха:
    Ака пуçне тӳрлетес,
    Урапана тирпейлес.
    Сивĕ шывпа çăвăнсам,
    Питне-куçна тĕс кĕтĕр;
    Авантарах апатлан,
    Ака тума вăй кĕтĕр.
    Кӳлес ĕнтĕ лашана,
    Тухса каяс акана.
    Эй Турăçăм, сывлăх пар,
    Акнă тыррăма ăнтар!

 
  
 
 
 
   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Система управления контентом
429122, г.Шумерля, ул.Октябрьская, д.24
Телефон: 8(83536) 2-13-15
Факс: 8(83536) 2-29-59
TopList Сводная статистика портала Яндекс.Метрика